درمان ارتودنسی شکاف کام و لب

شکاف کام و لب 

در لب شکری (Cleft lip) و شکاف کام (cleft palate) که یکی از رایج‌ترین نقص‌های مادرزادی است، شکافی در لب بالایی و یا سقف دهان (کام) و یا هر دوی آن‌ها ایجاد می‌شود. اگر در طی دوران تکامل جنین، ساختارهای صورت به صورت درست و کامل رشد نکنند، این اتفاق رخ می‌دهد. بیش‌تر موارد تنها یک مشکل مادرزادی هستند، ولی برخی نمونه‌ها با برخی بیماری‌های ژنتیکی و سندروم‌ها مرتبط هستند. داشتن فرزندی که از این مشکل رنج می‌برد برای کودک و والدین آزاردهنده و ناراحت کننده است، ولی این مشکل قابل اصلاح است. با انجام جراحی، کودک ظاهر طبیعی خود با حداقل جای زخم را خواهد داشت.

علائم بروز شکاف کام و لب شکری

معمولاً شکاف موجود در لب بالایی و کام دهان بلافاصله بعد از تولد قابل تشخیص است.این نقص مادرزادی معمولاً به این اشکال ظاهر می‌شود:

• یک شکاف در لب و سقف دهان که می‌تواند یک یا دو طرف صورت را تحت تاثیر قرار دهد. 
• شکاف لب تنها به شکل یک شکاف کوچک در این قسمت دیده می‌شود یا به سمت لثه‌ی بالایی و سقف دهان در قسمت زیرین بینی ادامه خواهد داشت 
• یک شکاف در سقف دهان که تغییری در ظاهر ایجاد نمی‌کند. 
• گاهی شکاف تنها در ماهیچه‌های قسمت نرم کام (کام شکافته زیرمخاطی (submucous cleft palate)) رخ می‌دهد و قسمت پشتی‌تر دهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوع از کام شکافته چندان رایج نیست و ممکن است در هنگام تولد شناخته نشود و تنها با گذشت زمان و با شدت گرفتن علایم قابل تشخیص باشد. 

اثرات شکاف کام مخفی

نوع اثرگذاری شکاف کام مخفی به عواملی مانند نوع و وسعت این عارضه بستگی دارد. این ناهنجاری که به طور مستقیم بر عملکرد گفتاری فرد موثر واقع می شود سبب خواهد شد که فرد به صورت تودماغی صحبت کند.متاسفانه نوزادانی که با این مشکل متولد می شوند در مکیدن پستان مادر مشکل زیادی دارند. بدین ترتیب وقت زیادی را باید صرف کنند تا بتوانند به میزان مورد نیاز از شیر مادر استفاده نمایند. برگشت شیر از ناحیه بینی هنگام بلعیدن مشکلات خاصی را برای این کودکان به وجود می آورد.وجود عفونت های گوش و بیماری گوش میانی در این کودکان که در بیشتر آن ها به صورت افت قدرت شنوایی دیده می شود سبب عملکرد نادرست لوله استاش خواهد شد.البته باید به این نکته نیز توجه داشت که بسیاری از این کودکان نیز از گفتاری طبیعی و شنوایی درست و عدم وجود مشکلات تنفسی و تغذیه ای برخوردارند و الزاما همه آن ها از تاثیرات این بیماری به طور شدید رنج نخواهند برد.

تشخیص شکاف کام مخفی

بیماری شکاف کام مخفی با مشاهده کردن سقف دهان بیمار کاملا تشخیص داده خواهد شد. وجود زبان کوچک دوشاخه و سایر علائم ظاهری ذکر شده نیز به تشخیص این عارضه کمک خواهد کرد. پزشک با انجام معاینه های دهانی کودک و بررسی نوع بلع و بررسی کامل کام و سقف دهان به نتیجه کامل دست خواهد یافت.

درمان شکاف کام مخفی

شکاف کام مخفی در صورتی که برای فرد مشکلات متعددی را به وجود آورد باید حتما درمان شود تا رفع گردد. بدین ترتیب کودکانی که در حرف زدن دچار مشکل می شوند باید حتما تحت مراقبت آسیب شناس گفتاری قرار گیرند. در اینصورت نیاز است که ابتدا فرد تحت جراحی کام قرار گرفته و سپس نسبت به گفتار درمانی اقدام نماید تا خطا های گفتاری او برطرف شود.مشاوران تغذیه می توانند با ارائه راهکار های مناسب جهت رفع مشکلات تغذیه ای به فرد کمک کنند. آن ها با دادن راهکار هایی که کودک بتواند به نحو صحیح غذا یا شیر بخورد هم به بیمار و هم به والدین کمک بزرگی خواهند کرد. در این راستا نکاتی مهم جهت تغذیه درست کودک به مادران نیز گوشزد خواهد شد که در کمتر شدن مشکلات فرزند وی اثرگذار است. برای برطرف شدن مشکلات گوش و سنجش میزان شنوایی نیاز است که از متخصص گوش و حلق و بینی کمک گرفته شود. طی درمان شکاف کام ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده یا از قرار دادن لوله VT در گوش استفاده نماید.

عوارض جانبی شکاف‌ کام و لب

شکاف لب و کام می‌تواند والدین و نوزادان را با مشکلات مختلفی روبه‌رو کند که البته بیشتر به نوع و شدت شکاف بستگی دارد. برخی از این عوارض می‌تواند به شکل زیر باشد:

مشکلات تغذیه‌ای

یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها پس از تولد، تغذیهٔ نوزاد است. نوزادانی که شکاف کامل لب و شکاف کام دارند توانایی گرفتن سینهٔ مادر یا شیشه‌شیر‌های معمولی را ندارند. در این مورد باید از سرشیشه‌های مخصوص استفاده کنند و یادتان باشد که شیردهی برای این کودکان حائز اهمیت است.

عفونت‌های گوش و کاهش شنوایی

نوزادانی که شکاف کام دارند نسبت به آنهایی که شکاف لب دارند بیشتر در معرض خطر افزایش مایع گوش و کاهش شنوایی هستند، چون مایع بیشتری در گوش میانی آنها ساخته می‌شود و در صورت درمان نشدن عفونت گوش ممکن است باعث کاهش شنوایی شود. برای پیشگیری از این اختلال معمولاً از لوله‌های خاصی استفاده می‌شود تا این مایع تخلیه شود و شنوایی آنها سالانه توسط پزشک بررسی خواهد شد.

مشکلات گفتاری

کودکان مبتلا به شکاف کام و لب می‌توانند دچار مشکل در صحبت کردن مشوند. صدای این کودکان به خوبی انتقال داده نمی‌شود و ممکن است صدایشان تودماغی و غیرقابل فهم شود. البتهٔ همۀ کودکان این مشکل را ندارند و برخی از مشکلات گفتاری کاملاً با جراحی برطرف می‌شوند اما برخی نیز نیاز به اقدامات اضافه‌تر مثل تمرینات مکرر با گفتاردرمانگر و حتی جراحی‌های بعدی دارند.

مشکلات دندان یا فک

به دلیل عدم تکامل کامل دهان، دندان‌ها می‌تواند به هم ر‌یخته، نامنظم و گاهی در محل شکاف لب و کام دربیایند که لازم است برای رفع این مشکلات کودک تحت نظر یک دندان‌پزشک کودکان باشد و شاید نیاز به ارتودنسی دندان باشد.

ایجاد حالت خفگی هنگام غذا خوردن

هنگام شیر خوردن به دلیل یکی بودن راه‌های دهان و بینی در این کودکان، شیر می‌تواند وارد بینی نوزاد و ایجاد حالت خفگی شود. برای رفع این مشکل باید شکل درست شیر دادن را از پزشک بپرسید. درصورتی‌ که روش صحیح شیر‌دهی به مادران آموزش داده شود، این مشکل به وجود نمی‌آید.

اختلال در ظاهر کودک

به دلیل تفاوت ظاهر ‌و مشکلات تکلمی، این بچه‌ها گاهی می‌توانند طی مراحل درمانشان دچار نبود اعتمادبه‌نفس و مشکلاتی از این قبیل شوند.

تشخیص شکاف لب و شکاف کام

شکاف لب معمولاً در طول دوران بارداری و زمانی که مادر در هفته‌ی ۱۸ تا ۲۱ بارداری است تشخیص داده می‌شود. همه‌ی موارد شکاف لب قابل‌تشخیص نبوده و تشخیص شکاف کام نیز با استفاده از یک اسکن اولتراسوند معمولی ممکن نیست.

اگر شکاف لب یا شکاف کام در اسکن اولتراسوند نشان داده نشود، معمولاً بلافاصله پس از تولد و یا به هنگام معاینه‌ی کودک که تا ۷۲ ساعت پس از تولد انجام می‌شود تشخیص داده خواهد شد.

زمانی که شکاف لب یا کام تشخیص داده می‌شود، شما به یک گروه از متخصصین ارجاع داده می‌شوید که عارضه‌ی فرزندتان را برای شما توضیح داده و روش‌های درمانی موجود را به شما معرفی می‌کنند. همچنین می‌توانید سؤال‌های خود را از آن‌ها بپرسید.

همچنین می‌توانید با انجمن‌های مرتبط با شکاف لب و شکاف کام تماس گرفته و از آن‌های توصیه‌هایی را دریافت کرده و با دیگر والدینی که فرزندشان به این عارضه مبتلاست در ارتباط باشید.

درمان ارتودنسی شکاف کام و لب

روش درمانی مورداستفاده برای شکاف لب و شکاف کام به‌احتمال‌زیاد عمل جراحی است که در طی آن، یک متخصص ارتودنسی و تیمی از متخصصین دیگر دست‌به‌کار می‌شوند. بسته به‌ شدت عارضه ممکن است بیش از یک عمل جراحی موردنیاز باشد. در کودکان جراحی لب شکری و شکاف کام معمولاً بین سنین ۳ تا ۶ ماهگی انجام می‌شود.

بهترین متخصص ارتودنسی در کرج

مرکز دندانپزشکی کودکان در کرج