دندان در آوردن کودک یک فرایند رشد طبیعی در نوزاد است که به موجب آن دندانهای شیری شروع به ظهور در لثه می کند این روند عموماً بدون درد است و یا ممکن است درد کمی بر روی لثه باشد به ویژه هنگامی که دندان های آسیا شروع به درآمدن کنند.
علائمی که با دندان درآوردن رخ می دهد عبارتند از:
- لثه در محل دندان قرمز و متورم است.
- یاوه سرایی کردن بیش از حد معمول در اکثر نوزادان است.
- برخی از نوزادان ممکن است ایرادگیر شوند.
- در برخی نیز ممکن است افزایش خفیفی در درجه حرارت بدن (کمتر از 101 درجه فارنهایت) یا 38.3 درجه سانتیگراد رخ دهد.
- سرازیر شدن آب از دهان.
- بی قراری و یا کاهش خواب به علت ناراحتی لثه.
- امتناع از خوردن مواد غذایی به دلیل درد در منطقه لثه.
- ایراد گیری که می آید و می رود.
- دست به دهان آوردن.
- بثورات خفیف در اطراف دهان به علت سوزش پوست، ثانویه به سرازیر شدن آب بیش از حد.
- مالش گونه یا منطقه گوش به عنوان یک نتیجه از درد راجعه در طول درآمدن دندان آسیا.
کی منتظر رویش دندان‌ها باشیم؟
دندان درآوردن نوزادان معمولا در سنین ۶تا ۲۴ماهگی اتفاق می‌افتد. اما ممکن است در اوایل ۳ماهگی یا حتی اواخر ۱۲ماهگی نیز رخ دهد. دندانهای تحتانی جلو اول از همه درمی‌آیند، بعد نوبت به دندانهای فوقانی جلو می‌رسد. تصور کنید نوزاد چه دردی می‌کشد وقتی یک دندان تیز و برجسته در لثه‌های ملتهب و دردناکش رشد می‌کند. تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که وضع اسفبار، درد و ناراحتی آنها را تصور کنید.
حتی با اینکه دندان درآوردن دردناک است، خیلی از نوزادان گریه نمی‌کنند. درواقع، آنها نمی‌توانند درد و ناراحتی محسوس در اطراف لثه خود را درک کنند، بنابراین گاهی به شکل دیگری با آن برخورد می‌کنند که در هر یک از نوزادان علائم مختلفی دارد. باید به‌عنوان مادر بتوانید زمان دندان درآوردن فرزندتان را از روی علائم آن متوجه شوید و زودتر برای رفع درد و ناراحتی اقدام کنید.
علائم نشان‌دهنده رویش دندان
نوزاد تحریک‌پذیر شده و بیداد می‌کند. ناراحت نباشید، لثه‌های او را بررسی کنید. خواهید دید که نوزاد دارد دندان درمیآورد.
اگر نوزادتان از خوردن و نوشیدن سر باز می‌زند، هرگز به زور به نوزاد غذا ندهید. درد ناشی از دندان درآوردن اشتهای او را کور می‌کند و این یک موضوع طبیعی است. می‌توانید برای اینکه او ضعیف نشود از غذاهای آبکی مثل سوپ و... استفاده کنید.
اگر نوزاد از دهانش حباب خارج می‌کند، این مهم‌ترین نشانه‌ای است که هنگام دندان درآوردن نوزاد مشاهده می‌شود. آب دهان نوزاد به این خاطر سرازیر نمی‌شود که جلوی او دسر، شکلات یا آبنبات می‌خورید؛ او دارد دندان در می‌آورد!
ممکن است انگشتان دست شما یا هر چیزی که نزدیکش باشد را گاز بگیرد. جویدن یا گاز زدن هر چیزی کمک می‌کند که لثه نوزاد تا مدتی تسکین پیدا کند.
نوزاد داد می‌زند و بی‌دلیل صداهای بلندی از خود در می‌آورد. این مسئله جای نگرانی ندارد. این تنها راهی است که می‌تواند دردش را به شما نشان دهد.
چطور دردش را تسکین دهید
وقتی مطمئن شدید که نوزاد دارد دندان درمیآورد، سعی کنید از اقدامات زیر برای تسکین لثه دردناک نوزادتان استفاده کنید:
ماساژ لثه: اگر می‌توانید لبه‌های برجسته دندان نوزاد را ببینید، سعی کنید موقع گریه و شیون با یک انگشت یا پارچه تمیز لثه او را ماساژ دهید. از استعمال هر نوع ژل بی‌حس‌کننده برای تسکین درد نوزاد اکیدا خودداری کنید.
یک پستانک بخرید: یک پستانک ژله‌ای، آبی یا پلاستیکی برای نوزادتان بخرید. می‌توانید پستانک را در یخچال بگذارید تا سرد شود، اما از منجمد کردن آن خودداری کنید، چون به لثه نوزاد آسیب می‌رساند. می‌توانید از پستانک برای نوزاد استفاده کنید تا با جویدن آن کمی از دردش کاسته شود.
همه چیز درباره دندان نوزادی
از مواد طبیعی استفاده کنید: می‌توانید یک تکه سبزی سرد مانند هویج به نوزادتان بدهید تا به آن گاز بزند. اما مراقب باشید! اگر نوزاد یک تکه کوچک از هویج را گاز بزند و بخواهد قورت دهد، این احتمال وجود دارد که دچار خفگی شود. معمولا قدرت نوزاد به کندن هویج نمی‌رسد اما درباره میوه‌های دیگر که نرم‌تر هستند و امکان کنده شدن آنها وجود دارد بیشتر حواس‌تان را جمع کنید.
سر و صورت نوزاد را تمیز نگه دارید: یک پارچه نرم و تمیز بردارید و بزاق دهان نوزاد را از روی دهان و گردن پاک کنید تا نوزاد دچار بثورات پوستی روی صورت و گردن نشود. زمانی که فرزندتان در حال دندان درآوردن است آب دهان او بیشتر از قبل پوست او را اذیت می‌کند. هر کاری می‌توانید انجام دهید تا نوزاد از درد و ناراحتی رهایی پیدا کند. راه‌های زیادی برای اطمینان از بهداشت دهان و دندان نوزادان وجود دارد.
وقتی اولین سری از دندانهای نوزاد درآمدند، یادتان باشد که با یک مسواک نرم دندانهای او را دو بار در روز تمیز کنید.
شیردهی شبانه (چه شیر مادر و چه شیر خشک) را متوقف کنید تا از پوسیدگی دندان نوزاد جلوگیری شود.
از پارچه حوله‌اي خيس و سرد استفاده کنید: يكي از روش‌هاي خوب براي تسكين درد درآوردن دندان است. اين پارچه را روي لثه‌هاي كودك قرار دهيد تا بجود.
حتي مي‌توانيد يك تكه يخ هم ميان پارچه بگذاريد و محكم ببنديد تا خداي نكرده در گلوي كودك نپرد و سپس پارچه را در دهان كودك بگذاريد تا بجود.
براي اين منظور مي‌توانيد پارچه را در چاي بابونه خيس كنيد و در يخچال قرار دهيد تا سرد و خنك بماند يا حلقه‌هاي پلاستيكي كه براي دندان درآوردن كودكان است را نيز در يخچال قرار دهيد تا سرد شود. سپس به كودك بدهيد تا بجود.
دارو آخرین گزینه انتخاب باشد: سعی کنید از تمام راه‌های ممکن برای تسکین درد و ناراحتی نوزاد استفاده کنید؛ چون هیچ راه دیگری برای برطرف کردن درد ناشی از دندان درآوردن وجود ندارد. اگر نوزاد درد شدیدی را تحمل می‌کند، می‌توانید هر ۶یا ۸ ساعت یک‌بار از داروی پاراستامول استفاده کنید.
با اینکه شواهد علمی چندانی در این راستا وجود ندارد، گفته می‌شود که هومیوپاتی هم به تسکین درد نوزادان حین دندان درآوردن کمک می‌کند. البته حتما توجه داشته باشید که در این رابطه به پزشک مراجعه کرده و حتما قبل از استفاده از هر نوع دارویی برای فرزندان از پزشک کمک بگیرید.
تب طبیعی است یا نه؟
زمان دندان در آوردن معمولا سطوح ايمني كه از مادر به شيرخوار رسيده، كاهش مي‌يابد و كودك كم‌كم خودش بايد عناصر ايمني را بسازد، بنابراين كاهش عناصر ايمني منتقل‌شده از مادر به كودك مي‌تواند دليلي براي تب يا بروز عفونت باشد كه اين فقط يك همراهي با دندان درآوردن است و رويش دندان به تنهايي باعث چنين اتفاقي نمي‌شود.
کدام دندانگیر بهتر است؟
زمانی که فرزندتان هنوز دندان در نیاورده و فقط علائم آن را نشان می‌دهد، بهترین زمان برای استفاده از دندانگیر است، اما هنگام استفاده از آن مراقب باشید و به جای انواع ژله‌ای یا پلاستیکی، بهتر است نوع طبیعی آن را تهیه کنید. پیشنهاد ما، استفاده از دندانگیرهای چوبی است که سفت بوده و مواد شیمیایی ندارند.
دندانگیرهای پلاستیکی هم در بازار موجود است که از پلاستیک‌هایی با درجه کیفی پایین درست شده‌اند و زمانی که نوزاد شروع می‌کند به دندان درآوردن قابل استفاده خواهد بود. در این مورد، مواد شیمیایی موجود در آن می‌تواند به عفونت و اسهال او بینجامد. دلایل زیر نشان می‌دهد چرا استفاده از دندانگیر چوبی بهتر از پلاستیکی است:
- برخلاف دندانگیر پلاستیکی، دندانگیرهای چوبی طبیعی بوده و هیچ نوع ماده رنگی شیمیایی ندارند.
- سفتی آن تا حدی است که کودک می‌تواند به‌راحتی آن را گاز بگیرد و به کمک آن لثه خود را بمالد.
- احتمال شکسته شدن بخشی از دندانگیرهای چوبی برحسب اتفاق نسبت به نوع پلاستیکی آن خیلی کمتر است.
اگر می‌توانید لبه‌های برجسته دندان نوزاد را ببینید، سعی کنید موقع گریه و شیون با یک انگشت یا پارچه تمیز لثه او را ماساژ دهید.
چگونه درد دندان درآوردن کودک خود را مدیریت کنیم؟
برای کمک به مدیریت دندان درآوردن کودک خود از این چند راه حل در دندان درآوردن استفاده کنید
سعی کنید زمانی که کودک درد دارد برای حمایت در دسترس باشید.
ناراحتی کودک خود را با ارائه چیزی سرد برای جویدن (مانند یک لیف حمام مرطوب و یا پستانک سرد یا حلقه دندان درآوردن) کاهش دهید حلقه دندان درآوردن باید به لباس کودک باشد نه در اطراف گردن او زیرا ممکن گره خورده و باعث خفگی کودک شود.
سعی کنید از اشیاء منجمد که ممکن است سبب یخ زدگی شود استفاده نکنید.
هیچ غذای سختی مانند هویج خام به کودک خود ندهید ممکن است باعث خفگی شود.
سعی نکنید به کودک خود بیسکویت دندان درآوردن بدهید زیرا ممکن است حاوی مقدار زیادی قند باشد.
هنگام دندان درآوردن لثه کودک خود را با انگشت تمیز، ماساژ دهید زیرا به ظهور و خروج دندان از شکاف کمک کند.
استامینوفن یا قرص می تواند به تخفیف درد و ناراحتی مداوم دندان درآوردن کمک کند اما با دکتر خود قبل از ارائه هر گونه درمان مشورت کنید.
ژل بدون نسخه، دندان درآوردن که شامل ضد درد موضعی است می تواند به کاهش درد کمک کند اما باید با احتیاط و تنها با نظر یک دکتر استفاده شوند.
التهاب لثه قبل از فوران کامل از تاج دندان ممکن است سبب درد موقت شود اما معمولاً در عرض چند روز فرو خواهد نشست لازم نیست تا پوشش لثه روی دندان برای کمک به پدیدار شدن دندان حذف شود.
چه هنگامی که باید یک دکتر مراجعه کنید؟
اگر کودک شما تب (بالای 101 ° F در درجه حرارت)، اسهال، استفراغ و سایر مسایل مهمی مانند تشنج دارد باه یک دکتر مراجعه نمایید.
دلیل دیر دندان درآوردن نوزاد
۱- عوامل ارثی
دیر دندان درآوردن نوزاد معمولا ارثی می باشد. اغلب، این مسئله در خانواده دیده می شود، و باید بدانید که نوزاد استعداد ژنتیکی برای دیر دندان درآوردن دارد مگر اینکه اولین فرزند شما باشد. دیر دندان درآوردن ممکن است از هر دو طرف از خانواده به ارث برسد.
بنابراین، اگر هر یک از والدین دیر دندان در آورده باشند احتمال دارد فرزند آن ها نیز این مشکل را داشته باشد. اگر به یاد نمی آورید می توانید از پدر و مادر خود بپرسید.
۲- تغذیه ضعیف
تغذیه نامناسب نیز می تواند باعث دیر دندان درآوردن شود. در این مورد، دیر دندان درآوردن تنها یکی از بسیاری از نشانه های سوء تغذیه در کودک است. نوزادانی که به علت تغذیه نامناسب دیر دندان در می آورند ضعیف تر، کوچکتر و کم وزن هستند. این مسئله ممکن است به خاطر تغذیه ناکافی با شیر مادر و مکمل کم از شیرخشک باشد. بچه ها نیاز به ویتامین های A، C و D و همچنین کلسیم و فسفر دارند. کمبود ویتامین و یا مواد معدنی، به ویژه ویتامین D و کلسیم، منجر به دیر دندان در آوردن می شود.
۳- کم کاری تیروئید و دندان در آوردن
دیر دندان درآوردن همچنین می تواند به خاطر کم کاری تیروئید باشد. بچه ها با غده تیروئید کم کار مشکلات رشدی زیادی دارند. علائم کم کاری تیروئید عبارتند از: خستگی، ضعف، سردرد و سفتی در مفاصل. به خصوص در نوزادان، کم کاری تیروئید می تواند به تاخیر در راه رفتن، تاخیر در صحبت کردن، اضافه وزن و دیر دندادن در آوردن شود.
علت زود دندان درآوردن نوزاد چیست؟
لثه ها در نوزادان از زمان 3 ماهگی شروع به خاریدن می کنند در این زمان کودکان دچار آب ریزش از دهان می شوند که این موضوع به دلیل ریفلاکس بیولوژیک است.
لثه های کودکتان می خارد و در حال دندان درآوردن است؟ کودکتان هنوز دندان در نیاورده و شما نگران این موضوع هستید؟ اما واقعا دندان درآوردن بچه ها به چه فاکتور هایی بستگی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش ها به گفتگو یی با، متخصص کودکان و نوزادان پرداختیم و سیر تا پیاز دندان درآوردن را از او پرسیدیم.
لثه های بچه ها از حدود 3 ماهگی شروع به خاریدن می کند و آب دهانشان می ریزد که این ریزش آب دهان می تواند به دلیل ریفلاکس بیولوژیک نیز باشد. معمولا اولین دندان بچه ها در 7 ماهگی در می آید اما این فرایند ممکن است از 4 ماهگی تا 13 ماهگی نیز طول بکشد. فاکتور های ژنتیکی در دندان درآوردن بچه ها بسیار مهم هستند. اما دیر یا زود درآوردن دندان در جنس دندان های آینده شیرخوار تأثیری ندارد.